มยํ ปน ‘‘วินา’’ติ นิปาตสฺส ปฏิเสธนมตฺตมตฺถํ คเหตฺวา ‘‘เอเกตฺถ สมฺมติ วินา สมเถหี’’ติ เอเตสุ สตฺตสุ อาปตฺติกฺขนฺเธสุ เอโก ปาราชิกาปตฺติกฺขนฺโธ วินา สมเถหิ สมฺมตีติ เอตมตฺถํ โรเจยฺยามฯ วุตฺตมฺปิ เจตํ ‘‘ยา สา อาปตฺติ อนวเสสา, สา อาปตฺติ น กตเมน อธิกรเณน กตมมฺหิ ฐาเน น กตเมน สมเถน สมฺมตี’’ติฯ

ฉอูนทิยฑฺฒสตาติ ‘‘อิธ, อุปาลิ, ภิกฺขุ อธมฺมํ ธมฺโมติ ทีเปติ, ตสฺมิํ อธมฺมทิฏฺฐิ เภเท อธมฺมทิฏฺฐิ, ตสฺมิํ อธมฺมทิฏฺฐิ เภเท ธมฺมทิฏฺฐิ, ตสฺมิํ อธมฺมทิฏฺฐิ เภเท เวมติโก, ตสฺมิํ ธมฺมทิฏฺฐิ เภเท อธมฺมทิฏฺฐิ, ตสฺมิํ ธมฺมทิฏฺฐิ เภเท เวมติโก, ตสฺมิํ เวมติโก เภเท อธมฺมทิฏฺฐิ, ตสฺมิํ เวมติโก เภเท ธมฺมทิฏฺฐิ, ตสฺมิํ เวมติโก เภเท เวมติโก’’ติ เอวํ ยานิ อฏฺฐารสนฺนํ เภทกรวตฺถูนํ วเสน อฏฺฐารส อฏฺฐกานิ สงฺฆเภทกกฺขนฺธเก วุตฺตานิ, เตสํ วเสน ฉอูนทิยฑฺฒสตํ อาปายิกา เวทิตพฺพาฯ

อฏฺฐารส อนาปายิกาติ ‘‘อิธ, อุปาลิ, ภิกฺขุ อธมฺมํ ธมฺโมติ ทีเปติ, ตสฺมิํ ธมฺมทิฏฺฐิ เภเท ธมฺมทิฏฺฐิ อวินิธาย ทิฏฺฐิํ อวินิธาย ขนฺติํ อวินิธาย รุจิํ อวินิธาย ภาวํ อนุสฺสาเวติ, สลากํ คาเหติ ‘อยํ ธมฺโม, อยํ วินโย, อิทํ สตฺถุสาสนํ, อิมํ คณฺหถ, อิมํ โรเจถา’ติ, อยมฺปิ โข, อุปาลิ, สงฺฆเภทโก น อาปายิโก น เนรยิโก น กปฺปฏฺโฐ น อเตกิจฺโฉ’’ติ เอวํ เอเกกสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ เอเกกํ กตฺวา สงฺฆเภทกกฺขนฺธกาวสาเน วุตฺตา อฏฺฐารส ชนาฯ อฏฺฐารส อฏฺฐกา ฉอูนทิยฑฺฒสตวิสฺสชฺชเน วุตฺตาเยวฯ

(5) โสฬสกมฺมาทิวณฺณนา

[478] กติ กมฺมานีติอาทีนํ สพฺพคาถานํ วิสฺสชฺชนํ อุตฺตานเมวาติฯ

อปรทุติยคาถาสงฺคณิกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ